3/1:20209

2.2.9. КАПИЛЛЯРЛЫҚ ВИСКОЗИМЕТРИЯ ӘДІСІ

ҚАҒИДАТ

Тұтқырлықты анықтауды жеке монографияда басқа нұсқаулар болмаған кезде (20.0 ± 0.1)

°С температурада (Ubberlohde типті) ілулі деңгейдің (аспалы деңгейдің) тиісті мөлшеріне

сәйкес капиллярлық вискозиметрді қолдану арқылы жүргізеді. Сұйықтықтың бір

вискозиметр белгісінен екіншісіне дейінгі ағу уақыты секундтың бестен біріне дейінгі

дәлдікпен секундомермен өлшенеді.

АСПАП

Капиллярлық вискозиметрдің

негізгі компоненттері (Ubberlohde типті) 2.2.9.-1-суретте

көрсетілген.

2.2.9.-1-сурет - Аспалы деңгейі бар капиллярлық вискозиметр

(Ubberlohde типті)

ӘДІСТЕМЕ

Сұйықтықтың ең аз ағу уақыты (200 с) бар қолайлы мөлшердегі капиллярлық вискозиметр

таңдалады.

Калибрлеу

Капиллярлық вискозиметрлер белгілі бір уақыт аралығында калибрленеді, бұл аспапты

пайдалану жиілігі мен қолдану ауқымына байланысты сапаны басқару жүйесінде

анықталады.

Аспап вискозиметрдің тұтқырлық ауқымына сәйкес келетін кемінде екі сертификатталған

стандартты үлгілерді қолдана отырып, берілген температурада калибрленеді.

Секундына миллиметр квадратпен көрсетілген вискозиметр (k) тұрақтысы формула

бойынша есептеледі:

k = ƞ / ƿ t

мұндағы:

—

сертификатталған стандартты үлгінің динамикалық тұтқырлығы,

миллипаскаль-секундпен;



—

сертификатталған стандартты үлгінің тығыздығы, текше миллиметрге

миллиграммен;

—

сертификатталған стандартты үлгінің жоғарғы белгіден төменгі

белгіге дейін ағу уақыты, секундпен.

Алынған деректердің орташа мәнін есептейді.

Әдістеме

Жеке монографияда басқа нұсқаулар болмаған кезде температурасы 20 °С болатын

сыналатын үлгі вискозиметрге (L) түтік арқылы (А) кеңеюін толтыру үшін құйылады,

бірақ бұл ретте В сұйықтығының деңгейі (В) желдеткіш түтікке (М) шығудан төмен

қалуы тиіс. Вискозиметрді тік күйінде (20.0 ± 0.1) °С температурада су моншасына

батырады, егер жеке монографияда басқа температура көрсетілмесе, температуралық

тепе-теңдікті орнату үшін осы күйде кемінде 30 минут бойы ұстайды. Түтік (М) жабылады

және түтіктегі сұйықтық деңгейі (N) белгіден (E) шамамен 8 мм жоғары болатындай етіп

көтеріледі. Сұйықтықты түтікті (N) жауып, түтікті (М) ашу арқылы деңгейде ұстайды.

Содан кейін түтікті (N) ашады, секундомерді пайдаланып сұйықтық деңгейін белгіден (Е)

белгіге (F) дейін, секундтың бестен бір бөлігіне дейін төмендейтін қажетті уақытты

өлшейді.

Сыналатын үлгінің ағып кету уақыты қатарынан үш өлшемнің орташа мәні ретінде

анықталады. Егер үш өлшемнің салыстырмалы стандартты ауытқуы 2.0% - дан аспаса,

алынған нәтиже сенімді деп саналады.

Есептеу

Секундына миллиметр квадратпен (мм

· с

-1

) көрсетілген кинематикалық тұтқырлық (ʋ)

(2.2.8) формула бойынша есептеледі:

kt



мұндағы:

—

вискозиметр тұрақтысы, квадрат секундына квадрат миллиметрмен;

—

сыналатын үлгінің ағып кету уақыты, секундпен.

Миллипаскаль-секундпен (мПа·с) өрнектелген динамикалық тұтқырлық



(2.2.8) формула

бойынша есептеледі:

мұндағы:

—

вискозиметр тұрақтысы, квадрат секундына квадрат миллиметрмен;



—

тұтқырлықты өлшеу үшін қолданылатын температурада сыналатын

үлгінің тығыздығы текше миллиметрге миллиграмммен;

—

сыналатын үлгінің ағып кету уақыты, секундпен.

Тығыздықты сыналатын үлгінің салыстырмалы тығыздық мәнін 0.99820-ге (20 °C

температурада өлшеу) немесе 0.99704-ке (25 °C температурада өлшеу) көбейту арқылы

алуға болады.





– Қазақстан Республикасының Мемлекеттік фармакопеясында (Еуропалық фармакопеяға

ұқсастық бойынша) стандарттау жөніндегі халықаралық ұйым (ISO) ұсынған жүйе

сипатталады